Stare Juchy i okolice - grodziska

O bytności w okolicach Starych Juch ludzi w okresie wczesnej epoki żelaza świadczy porośnięty sosnowym lasem pagórek, zwany "Górą Zamkową", lub "Grodziskiem" znajdujący się nad jeziorem Jędzelewo, po lewej stronie drogi do Kałtek. Był z pewnością pruskim grodziskiem, bądź strażnicą. Miało ono kształt góry z serpentynowatym podejściem, o szczycie ściętym płasko. Na krawędziach powstałej w ten sposób platformy znajdowała się palisada. Cienka warstwa kulturowa odkryta podczas wykopalisk wskazuje na to, że ludzie nie przebywali tu długo. Legendy mówią co innego: miała to być później jaćwieska, a może i krzyżacka strażnica, a nawet zamek - jeszcze w okresie średniowiecza. Według jego badaczy było to grodzisko na kilkanaście osób. W trakcie prac wykopaliskowych w 1956 roku prowadzonych pod kierownictwem Jana Jaskanisa znaleziono w tym miejscu ułamki ceramiki i grudek przepalonej gliny oraz fragmenty mocno zżartego przez rdzę żelaznego zawiasu.

"Zamczysko" koło Rogal

Podobne do wyżej opisanego grodzisko znajduje się w pobliżu wsi Rogale. Jego ślady znajdują się za wsią, na stromym od strony jeziora pagórku. Umocnienia jego stanowiły dwa wały ziemne. Do dziś zachował się górny, mający u podstawy pięć metrów szerokości i na dwa metry wysoki. Wierzchnie zagłębienie - misa o średnicy około 30 metrów stanowiło dobre miejsce obronne. Według badań archeologicznych przeprowadzonych w 1956 roku wynika, iż podobnie jak grodzisko w Starych Juchach, powstało prawdopodobnie również w okresie wczesnego żelaza. Zamieszkiwane było znacznie dłużej, badania archeologiczne wskazują na obecność ludzi również w okresie wczesno- i późnośredniowiecznym. Ludzie tego okresu nadali grodzisku wspomniany kształt. Przez współczesnych miejsce to zwane jest "Zamczyskiem".

"Góra zamkowa" koło Skomacka Wielkiego

Ostrów koło Skomacka (największe spośród okolicznych grodzisk)

Pozostałościami grodzisk lub strażnic pojaćwieskich są także miejsca:

- między Starymi Juchami i Liskami (po prawej stronie szosy) - strażnica wczesnośredniowieczna,
- przy jeziorze Zawindki (strażnica wczesnośredniowieczna),
- na północnym krańcu jeziora Zawadzkiego (strażnica wczesnośredniowieczna).

Tekst i zdjęcia © Michał Kawecki 1997 - 2011 Rysunki: Jan Kawecki